Γράφει η Ελευθερία Μπινίκου, Ψυχολόγος – Συνεργάτης του Τμήματος Παιδιών και Εφήβων της Αστικής Μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας «Κέντρο Παιδιού και Εφήβου»
Διανύουμε τον 21ο αιώνα, ένας αιώνας άρρηκτα συνυφασμένος με τεχνολογικά επιτεύγματα και υπηρεσίες που κυριολεκτικά άλλαξαν την καθημερινότητα μας!
Η χρήση της τεχνολογίας της κυβερνο-επικοινωνίας ή τηλε-επικοινωνίας σε θεραπευτικές συνεδρίες που αφορούν την ψυχική υγεία αποτελεί μια πρόκληση. Η πραγματοποίηση συνεδριών εξ αποστάσεως, χωρίς τη φυσική παρουσία ψυχολόγου στο χώρο είναι πλέον γεγονός και διάφορες τεχνολογικές εφαρμογές εξασφαλίζουν μια άμεση επικοινωνία, σε πραγματικό χρόνο με ήχο και εικόνα.
Η ιδέα των συνεδριών ψυχοθεραπείας εξ αποστάσεως δεν είναι καινούργια. Αρχικά, ο πατέρας της ψυχανάλυσης, Sigmund Freud συχνά αλληλογραφούσε με τους ασθενείς του με τρόπους που ήλπιζε να είναι θεραπευτικά αποτελεσματικοί. Οι τηλεφωνικές συνομιλίες με θεραπευτικό στόχο πρωτοστάτησαν στη δεκαετία του 1960 με την εμφάνιση τηλεφωνικών γραμμών παρέμβασης για την αυτοκτονία και επεκτάθηκαν για να καλύψουν πολλούς τομείς συμβουλευτικής για την ψυχική υγεία. Η χρήση του τηλεφώνου συχνά χρησιμεύει ακόμη και σήμερα ως εναλλακτική των δια ζώσης θεραπευτικών συνεδριών ιδίως σε έκτακτες συνθήκες ή ως λύση ανάγκης σε περιπτώσεις που χρήζουν άμεσης παρέμβασης.
Επιστημονικές έρευνες αναδεικνύουν ολοένα και περισσότερο ότι οι ψυχοθεραπείες που λαμβάνουν χώρα μέσω διαδικτύου είναι εξίσου αποτελεσματικές με τις παραδοσιακές συνεδρίες, όπου υπάρχει η φυσική παρουσία του θεραπευτή. Βασική προϋπόθεση ο ψυχολόγος να είναι άρτια καταρτισμένος και εξοικειωμένος με τη διαδικασία και να δεσμεύεται από τις αρχές που διέπουν και τον παραδοσιακό τρόπο ψυχοθεραπείας, δηλαδή τη θεραπευτική συμμαχία, τις τεχνικές, τον κώδικα δεοντολογίας και το απόρρητο.
Στο Τμήμα Παιδιών και Εφήβων του Κέντρου Παιδιού και Εφήβου παρέχεται η δυνατότητα ατομικής ψυχοθεραπείας εξ αποστάσεως από ειδικευμένο ψυχολόγο. Η χρονική διάρκεια της θεραπείας διαφέρει ανάλογα με το αίτημα, τις ανάγκες και το ρυθμό του κάθε ωφελούμενου. Η συνεδρία διαρκεί 45 λεπτά σε εβδομαδιαία συχνότητα τουλάχιστον και το περιεχόμενο των συνεδριών διέπεται και προστατεύεται από τις αρχές της απόλυτης εχεμύθειας και της προστασίας του επαγγελματικού απορρήτου.
Σε ποιούς απευθύνεται η εξ αποστάσεως ψυχοθεραπεία;
Οι συνεδρίες εξ αποστάσεως απευθύνονται τόσο σε παιδιά όσο και σε εφήβους, κυρίως απομακρυσμένων περιοχών που για οποιοδήποτε λόγο δεν έχουν τη δυνατότητα να επωφεληθούν από δια ζώσης θεραπεία.
Πιο συγκεκριμένα σε περιπτώσεις:
- συχνών ταξιδιών και μετακινήσεων ολόκληρης της οικογένειας είτε για ιατρικούς λόγους, είτε για εργασιακούς λόγους των γονέων.
- όπου υπάρχει μετακίνηση μακριά από τον τόπο διαμονής και απουσία διαθέσιμου θεραπευτή.
- αναγκαστικής μετοίκησης.
- περιορισμένου ελεύθερου χρόνου, όπου οι έντονοι ρυθμοί ζωής δημιουργούν την αναγκαιότητα να μειωθεί ο χρόνος που απαιτείται για τις μετακινήσεις που απαιτούνται για τις επισκέψεις στο χώρο του θεραπευτή.
- όπου η οικογένεια διαμένει σε άλλη χώρα και υπάρχει η επιθυμία είτε συνέχισης ήδη εγκατεστημένης συνεργασίας με το θεραπευτή εκλογής είτε λόγω επιθυμίας του ωφελούμενου για παρακολούθηση θερα-πευτικού προγράμματος στη μητρική του γλώσσα.
- όπου συντρέχουν λόγοι υγείας και δεν υπάρχει δυνατότητα μετακίνησης.
- όπου αντιμετωπίζουν ιδιαίτερες ψυχοσυναισθηματικές δυσκολίες
- όπου η οικογένεια διαμένει σε μικρή κοινωνία και έχει την ανάγκη να διατηρήσει την ανωνυμία της. Το γεγονός ότι η θεραπεία γίνεται εξ αποστάσεως δίνει την αίσθηση της ασφάλειας και ανακουφίζει το συναίσθημα του φόβου της κριτικής.
Κριτικές που έχουν διατυπωθεί κατά καιρούς ενάντια στη χρήση της τεχνολογίας στην ψυχοθεραπεία, όπως για παράδειγμα τις αιφνίδιες διακοπές σύνδεσης ή την κακή ποιότητα σύνδεσης στο διαδίκτυο, που δυσχεραίνουν την επικοινωνία και αποδυναμώνουν τη θεραπευτική σχέση.
Στην πραγματικότητα, οι παραπάνω τεχνικές αστοχίες και αποτυχίες δεν μπορούν παρά να αποτελέσουν ένα εργαλείο προς αξιοποίηση για όποιον πραγματικά έχει ισχυρό κίνητρο για αλλαγή.
Σίγουρα, δεν είναι εύκολο να αποδεχθούμε την εισβολή της τεχνολογίας σε όλες τις πτυχές της ζωής μας. Ωστόσο δεν μπορούμε να πάμε ενάντια στην πρόοδο και την εξέλιξη.
Μια νέα τάση που ήρθε για να μείνει! Εμείς δεν έχουμε παρά να την αξιοποιήσουμε προς όφελος μας.
Πληροφορίες: Τμήμα Παιδιών και Εφήβων, Κέντρο Παιδιού και Εφήβου, Εγκρεμού 30, Χίος , τηλ. 2271020000(εσωτ.1), www.kpechios.gr
