Η ανεκμετάλλευτη Σπιναλόγκα της Χίου «Το Άσυλο των Λεπρών» (Φωτογραφικό υλικό-Βίντεο)

Του Π.Κυδώνη

Πολλοί έχουν συνδέσει στο μυαλό τους την περιοχή, με διάφορες φαντασιώσεις τρόμου. Άλλοι πάλι αρνούνται να την επισκεφθούν, με τον φόβο μην κολλήσουν κάποια αρρώστια, αν και γνωρίζουν ότι έχουν περάσει αρκετά χρόνια.

Φυσικά, καταλάβατε ότι αναφερόμαστε στην «Σπιναλόγκα» της Χίου.
Το γνωστό στους περισσότερους Λεπροκομείο «Λωβοκομείο», που βρίσκεται στον περιφερειακό δρόμο Καρυών – Βροντάδου, στην περιοχή Σίφι Κοφινά, λίγα μόλις χιλιόμετρα έξω από την πόλη της Χίου.

Χάθηκαν ζωές. Άλλες πάλι διέφυγαν τον κίνδυνο, μένοντας έγκλειστοι μέσα εκεί, σε αυτά τα δωμάτια για πολλά χρόνια, μέχρι το τέλος της ζωής τους, εξαιτίας της νόσου Χάνσεν, η γνωστή σε όλους λέπρα.

Αξίζει να σημειωθεί ότι μετά από τόσα χρόνια στα δωμάτια του Λεπροκομείου υπάρχουν ακόμη τα φάρμακα των ασθενών. Όσο περίεργο και αν ακούγεται η μυρωδιά τους δεν σε αφήνει να αναπνεύσεις. Λίγο πιο πέρα, στα δωμάτια υπάρχουν ακόμη ράντζα των ασθενών της τότε εποχής και στο κέντρο του Λεπροκομείου, το εκκλησάκι του Αγ. Λαζάρου.

Το μακροβιότερο  υγειονομικό ίδρυμα με έτος ίδρυσης το 1389 επί Γενουοκρατίας, το Λωβοκομείο Χίου ανήκει στον Οίκο Αγάπης της Μητρόπολης Χίου και πριν δύο χρόνια περίπου ανακοινώθηκε η Οικονομοτεχνική μελέτη αποκατάστασης και προμελέτη σκοπιμότητας του. Από τότε και στο εξής δεν έχουμε ακούσει τίποτα για την αποκατάσταση των κτιρίων, που ρημάζουν στην κυριολεξία, εγκαταλελειμμένα, με τον χρόνο να τα ερειπώνει. Σπασμένα τζάμια, πεταμένες πόρτες και παράθυρα αριστερά και δεξιά, κτίρια έτοιμα να φωνάξουν, ζητώντας τη βοήθειά μας.

Παρόλα αυτά, γνωρίζω ότι λίγους θα αγγίξει αυτό το άρθρο.
Όμως, κάποιοι ίσως να καταλάβουν ότι όλα εδώ γράφονται και όλα εδώ μένουν.

Ας μάθουμε όμως περισσότερα για αυτό το μεγάλο ίδρυμα, που η ιστορία του είναι γραμμένη με ανεξίτηλα γράμματα στην ιστορία της Χίου.

Που βρίσκεται το πρώτο λεπροκομείο που λειτούργησε στην Ελλάδα. Το έχτισαν Γενουάτες και οι ασθενείς σφαγιάστηκαν από τους Τούρκους. Δείτε τι απέμεινε από τις καταστροφές 

Για χρόνια η νόσος Χάνσεν βασάνιζε ασθενείς και αποτελούσε ένα βαρύ στίγμα. Οι λεπροί περιθωριοποιούνταν από την κοινωνία και ζούσαν εξόριστοι σε απομονωμένα νησιά και οικισμούς. Το πρώτο και μακροβιότερο ίδρυμα για τέτοιες περιπτώσεις ήταν το Λεπροκομείο ή αλλιώς Λωβοκομείο της Χίου. Σήμερα το ίδρυμα έχει εγκαταλειφθεί και τα σημάδια της φθοράς του χρόνου αλλά και των βανδαλισμών είναι εμφανή.

Η ίδρυση του και η εποχή της Τουρκοκρατίας

Το Λωβοκομείο ιδρύθηκε από τους Γενουάτες το 1378 όταν η Χίος άνηκε στη Δημοκρατία της Γένοβας. Ήθελαν να σταματήσουν την εξάπλωση της νόσου που επηρέαζε τα οικονομικά τους συμφέροντα αφού η Χίος ήταν σημαντικό εμπορικό πέρασμα.

«Ένοχοι» για τα κρούσματα λέπρας θεωρήθηκαν οι προερχόμενοι από την Ασία. Πολλοί έλεγαν ότι ευθυνόταν η κατανάλωση παστών ψαριών κατά τη διάρκεια της νηστείας. Οι δεισιδαιμονίες της εποχής το απέδιδαν στην τιμωρία του Θεού προς τους αμαρτωλούς. Το Λεπροκομείο λειτουργούσε αδιάλειπτα πολλά χρόνια μέχρι το ολοκαύτωμα της Χίου το 1822 από τους Τούρκους. Τότε 20 χιλιάδες Χιώτες σφαγιάστηκαν και 23 χιλιάδες οδηγήθηκαν στα σκλαβοπάζαρα. Μεταξύ αυτών ήταν και οι ασθενείς του Λωβοκομείου, που ο ερήμωσε μέχρι το 1835. Λέγεται ότι γλύτωσαν μόνο πέντε λεπροί που είχαν κρυφτεί μέσα σε μια στοά.

 

Η «Καταστροφή» της Χίου και του Λεπροκομείου Τα επόμενα χρόνια επαναλειτούργησε αλλά οι συνθήκες ήταν πολύ δύσκολες για τους ασθενείς. Το 1881 έγινε ο πιο φονικός σεισμός στην Ελλάδα, ο «Χαλασμός» της Χίου όπως έγινε γνωστός. Τέσσερις χιλιάδες κάτοικοι πέθαναν και επτά χιλιάδες τραυματίστηκαν. Είχε μέγεθος 6,5 ρίχτερ και το μεγαλύτερο μέρος του νησιού υπέστη σημαντικές ζημιές. Το λεπροκομείο δεν γλύτωσε από αυτή την τραγωδία και καταστράφηκε. Στις αρχές του 20ου αιώνα ξεκίνησαν εργασίες ανοικοδόμησης. Πολλά από τα έξοδα καλύφθηκαν από εύπορους Χιώτες του εξωτερικού. Μεταξύ αυτών ήταν και ο Μιλτιάδης Καλβοκορέσης που έστελνε κάθε χρόνο 100 αγγλικές λίρες για τη διατροφή των λεπρών. Το 1911 ξεκίνησε και πάλι τη λειτουργία του.

Οι συνθήκες ήταν πολύ καλύτερες από πριν. Τα νέα κτίρια ήταν αντισεισμικά με δίκτυα παροχής νερού και αποχέτευση. Υπήρχε συνεχώς ζεστό νερό για τους ασθενείς και τα κρεβάτια τους είχαν φτιαχτεί στο Λονδίνο από κοκοφοίνικα για να αναπνέει το δέρμα τους. Υπήρχαν και δυο εκκλησίες. Η Παναγία της Αγίας Υπακοής που καταστράφηκε από το σεισμό και δεν ανακατασκευάστηκε και ο Άγιος Λάζαρος που ήταν ο προστάτης των λεπρών. Εκείνη την εποχή, φιλοξένησε πάνω από 250 ασθενείς. Το Λεπροκομείο λειτούργησε μέχρι το 1959. Οι τελευταίοι οκτώ ασθενείς μεταφέρθηκαν στο ίδρυμα της Αγίας Βαρβάρας στην Αττική. Παρόλο που από το 2011 θεωρείται διατηρητέο μνημείο, δεν έχουν γίνει τα ανάλογα έργα για τη συντήρησή του. Έχει αφεθεί στη μοίρα του, έρμαιο της φυσικής καταστροφής και του χρόνου.

 

Μετά το άρθρο του Π. Κυδώνη για την Σπιναλόγκα της Χίου, Σειρά εκδηλώσεων με σκοπό την ανάγκη διάσωσης του παλαιοτέρου Λοβωκομείου.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Σχετικές δημοσιεύσεις

Αφήστε ένα σχόλιο

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.